نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد- بینه

مقیاس‌های هوش استانفورد-بینه یکی از شناخته شده‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای سنجش هوشی جهان در رده سنی 2 تا فراتر از 85 سال است و در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

ما در این مقاله به بررسی پیشینه، مزایا و معایب این ابزار، محتوای آن، نحوه ارزیابی و داده‌های مقایسه‌ای آن پرداخته‌ایم.

سیر تکوینی نسخه پنجم مقیاس های هوش استانفورد- بینه

• آزمون بینه و سیمون (1905)
• ترجمه آزمون بینه و سیمون توسط گودارد (1910)
• نسخه اول مقیاس های هوش استانفورد-بینه (1916) توسط ترمن
• نسخه دوم مقیاس های هوش استانفورد-بینه (1937) توسط ترمن و مریل
• نسخه سوم مقیاس های هوش استانفورد-بینه (1960،1973) ترمن و مریل
• نسخه چهارم مقیاس های هوش استانفورد-بینه (1986) توسط ثرندایک، هگن و ساتلر
• نسخه پنجم مقیاس های هوش استانفورد-بینه (2003) توسط گال روید

ساختار مقیاس‌های هوش استانفورد بینه در آمریکا و ایران

کاربرد نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد بینه

غربالگری

• اختلال نقص توجه-بیش فعالی
• اختلال ویژه یادگیری
• اختلال زبان
• اختلال هماهنگی رشدی
• اختلال طیف اوتیسم

تشخیص

• تیزهوش
• دیرآموز(آهسته گام)
• اختلال تحول ذهنی(کم توان ذهنی)

استعدادیابی و هدایت

• شغلی
• تحصیلی
• ورزشی
• نظامی

ساختار نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد-بینه

نیمرخ هوشی

هوشبهرهای هشتگانه

• هوشبهر غیرکلامی
• هوشبهر کلامی
• هوشبهر کل
• استدلال سیال
• دانش
• استدلال کمی
• پردازش دیداری-فضایی
• حافظه فعال

نمرات تراز 10 گانه

حیطه غیرکلامی

• استدلال سیال
• دانش
• استدلال کمی
• پردازش دیداری-فضایی
• حافظه فعال

حیطه کلامی

• استدلال سیال
• دانش
• استدلال کمی
• پردازش دیداری-فضایی
• حافظه فعال

سن ذهنی هشتگانه

1. سن ذهنی غیرکلامی
2. سن ذهنی کلامی
3. سن ذهنی کل
4. سن ذهنی استدلال سیال
5. سن ذهنی دانش
6. سن ذهنی استدلال کمی
7. سن ذهنی پردازش دیداری فضایی
8. سن ذهنی حافظه فعال

هوشبهر مجموعه مختصر

سن ذهنی مجموعه مختصر

نسخه پنجم مقیاس های هوش استانفورد بینه جز آزمون های انفرادی هوش است که شامل 3 کتاب سوال از جمله کتاب سوال 1(کتاب رهنمون) که با استفاده از آن می توان دو حیطه استدلال سیال غیرکلامی و دانش کلامی را مورد اندازه گیری قرار داد. همچنین در مواقعی که زمان کمی برای سنجش داریم می توان از این کتاب به عنوان سنجش مختصر هوش استفاده کرد.

این کتاب سوال 5 منبع اطلاعات به آزمونگر برای تفسیر ارائه میکند که شامل:

1. نمره تراز استدلال سیال غیرکلاکی
2. نمره تراز دانش کلامی
3. تفاوت بین نمره تراز استدلال سیال غیرکلامی و نمره تراز دانش کلامی
4. هوشبهر مجموعه مختصر
5. معادل سن ذهنی مجموعه مختصر

حال چه زمان می توان به این اطلاعات تاکید داشت:

اگر تفاوت بین نمره تراز استدلال سیال غیرکلامی و نمره تراز دانش کلامی بیش از 3 نمره تراز یا یک انحراف معیار یعنی 15 نمره هوشبهر بود، فرضیه بالینی مطرح می‌شود و نمی‌توان نمره هوشبهر مجموعه مختصر و سن ذهنی را مورد تفسیر قرار داد.

در این مثال به این نکته می پردازیم:

نمیرخ هوشی محمد با سن تقویمی 7 سال 8 ماه

1. نمره تراز استدلال سیال غیرکلامی= 10( متوسط)
2. نمره تراز دانش کلامی= 4 (نقص)
3. تفاوت بین نمره تراز استدلال سیال غیرکلامی و نمره تراز دانش کلامی= 6 نمره تراز یا دو انحراف معیار
4. هوشبهر مجموعه مختصر= 82( دیرآموز)
5. معادل سن ذهنی مجموعه مختصر= 6 سال و 6 ماه

آیا فردی که در هوش سیال، هوشبهر متوسط دارد ولی در هوش متبلور یا دانش دچار نقص است را می‌توان بر اساس هوشبهر و سن ذهنی مختصر به عنوان دیرآموز تشخیص دهیم؟

جواب خیر است. در واقع ما به تدوین فرضیه بالینی می‌پردازیم و به فرآیند کامل ارزیابی می پردازیم.

فرضیه بالینی در رابطه با نیمرخ هوشی محمد:

1. اختلال یادگیری
2. اختلال زبان
3. فقر آموزشی
4. فقر فرهنگی
5. اختلال طیف اوتیسم

پس از اینکه به اجرای نسخه پنجم مقیاس های هوش استانفورد بینه در کتاب سوال 2 (حیطه غیرکلامی) و کتاب سوال 3 (حیطه کلامی) پرداختیم. به تفسیر جامع نیمرخ هوشی آزمودنی می‌پردازیم.

نیمرخ جامع هوشی محمد

با توجه به ارزیابی هوشی آزمودنی از طریق نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد بینه مشخص گردید که آزمودنی در دانش کلامی (رشد، درک و فهم زبان و اطلاعات عمومی) و حافظه فعال (ثبت ذهنی، دستکاری ذهنی و عملیات ذهنی) دچار نقص بوده و می‌توان به اختلال ویژه یادگیری شک کرد و برای تشخیص این اختلال باید از مقیاس های هوش وکسلر کودکان استفاده نمود. 

حال متوجه شدیم که در مواقعی که نوسان بین نمرات تراز شدید باشد (بیش از 3 نمره تراز یا بیش از 15 نمره هوشبهر) باید به تدوین فرضیه بالینی پرداخت و پس از اجرای کامل نسخه پنجم مقیاس های هوش استانفورد بینه به تفسیر نمرات هوشبهر و تراز مبادرت ورزید. 

در ایران فراتر از 20 مقاله علمی پژوهشی و 3 کتاب مرجع توسط دکتر کامبیز کامکاری و همکاران صورت گرفته است و از ویژگی مطلوب روانسنجی این ابزار یاد شده است.

نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد- بینه را از کجا تهیه کنیم؟

شما می‌توانید این آزمون را در وبسایت سایتیما تهیه کنید. برای این منظور لینک زیر را کلیک کنید:

نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد-بینه را چگونه یاد بگیریم؟

ما در سایتیما برای این نیاز شما هم برنامه داریم.

شما می‌توانید دوره‌ی آفلاین آموزش آزمون‌های شناختی با تدریس دکتر کامبیز کامکاری را در لینک زیر تهیه کنید  و شیوه‌ی اجرای نسخه پنجم مقیاس‌های هوش استانفورد-بینه را فرا بگیرید: